Haberler

H.Z MUHAMMED S.A.V’in EĞİTİM ANLAYIŞI VE EĞİTİM METODLARI

2023 Mart ayı KTS faaliyetleri kapsamında H.z Muhammed s.a.v. in eğitim anlayışı ve eğitim metotları konusunda Okulumuz Meslek Dersleri Öğretmeni Nebi DİNÇ okul kütüphanesinde öğretmenlere yönelik bir sunum yaptı. Bu sunumda Ramazan GÜREL’in “Hz. Peygamber’in(s.a.v) Eğitim-Öğretim Modelinde Belli Başlı İlke ve Metotları” ve Emine DEMİL’in “Hadisler Çerçevesinde Hz. Peygamber’in Eğitim Metodu” adlı makalelerden yararlanılmıştır. Nebi DİNÇ konuşmasında aşağıdaki konulardan bahsetmiştir.

Efendimiz Hz. Muhammed s.a.v insanlığa gönderilmiş Peygamberlerin sonuncusu ve insanlığın en büyük muallimidir. Onun eğitim ilke ve yöntemlerine tüm insanlık ve özelde tüm Müslümanların çok ihtiyacı vardır. Her insanın onun hayatını okuması, uygulamış olduğu eğitim yöntemlerini hayatlarında tatbik etmesi gerekmektedir. Bir babanın çocuğunu nasıl eğiteceği, bir öğretmenin öğrencisine eğitim verirken hangi yolları takip edeceği, bir imamın cemaatine vaaz verirken hangi yolları takip edeceği, hangi yaş grubuna nasıl hitap edeceği konusunda H.z. Muhammed’in mükemmel örnekliğine ihtiyaç duymaktadır. H.z. Muhammed (s.a.v.) 23 yıl gibi kısa bir sürede Cahiliye bir toplumu nasıl merhametli ve bilgili bir topluma dönüştürdüğü konusu insanların hep aklına takılmıştır. Günümüz şartlarında bir toplumu topyekûn değiştirmek ve yeni bir toplum ortaya çıkarmak imkansız ve imkan dahilinde olsa da uzun yıllar alacak bir meseledir. Hal bu ki Hz. Peygamber cahiliye toplumunu çok kısa bir sürede ideal bir topluma dönüştürmüştür. Öyleki kız çocuğunu diri diri toprağa gömen H.z Ömer yerine adaleti ile meşhur Ömer-ül Faruk bu toplumda yetişmiş Peygamberimizin nadide öğrencilerindendir. Bu konuda yabancı araştırmacılar bile Hz Peygamberin bu eğitim anlayışına hayran kalmışlardır. Örneğin Michael Hart (Cornell Üniversitesi'nde Edebiyatçı), Dünyanın en etkili yüz insanını yazar. Birinci sıraya Hz. Peygamber'i (s.a.v.) koyar. Knematirul: Ben haykırıyorum. Hz. Muhammed hiç kimseyle kıyaslanamayacak kadar büyük bir devrimcidir-reformisttir diyerek O’nun toplumu eğitme ve dönüştürme konusundaki başarısına vurgu yapmışlardır. Hz. Muhammed s.a.v en güzel eğitimcidir çünkü onu terbiye eden ve eğiten Allahtır. Bu konuda Peygamberimiz “Beni Rabbim terbiye etti terbiyemi ne güzel etti” buyurmuş bizzat ilahi öğretilerle terbiye edilmiş ve aynı terbiye ile de ashabını terbiye etmiştir.

Makaleler ışığında Hz. Muhammed’in s.a.v eğitim anlayışı ve metotlarını kısaca aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.

—  EĞİTİM NEDİR?

—  Hedef kitlede istendik davranış değişikliği yapma çabasıdır.

—  EĞİTİM NEDEN GEREKLİ?

—  İnsan öğrenmeye muhtaç olarak yaratılmıştır. EĞİTİMSİZ  TOPLUMLARIN SONU TUTSAKLIK VE YOKSULLUKTUR.

EĞİTİM NEDİR?

—  Hedef kitlede istendik davranış değişikliği yapma çabasıdır.

—  GERÇEK MANADA MUALLİM KİMDİR?

—  Rab olan ALLAHTIR gerçek ALİM DE ODUR

—  ALLAH (CC) İNSANLARI NASIL TERBİYE EDİYOR?

—  Elçiler  Peygamberler göndererek.

—  NEDEN HZ PEYGAMBERİ ÖRNEK ALMALIYIZ?

—     Beni rabbim terbiye etti terbiyemi ne güzel etti... "Ant olsun ki Allah Resulün de sizin için güzel örneklik vardır"  Deki eğer Allah ı seviyorsanız bana tabi olun ki Allah ta sizi sevsin...

—  RİSALET(ALLAHIN ELÇİLİĞİ) GEREKLİMİ GEREKLİYSE NEDEN?

—  Gerekli çünkü Allah insanları bu dünyaya imtihan için göndermiş hesap günü insanların bizim bundan haberimiz yoktu diye itiraz etmemeleri için... çünkü Allah adildir kullarına asla haksızlık etmez...

—  ALLAH RASULÜ İNSANLARA HANGİ KONULARDA REHBERLİK MUALLİMLİK YAPMIŞTIR:

—  İnsanların tarih boyunca en çok merak edip cevabını aradıkları konularda... bunların başında neler gelir:

—     EY İNSAN KİMSİN? NEREDEN GELDİN? BURDA İŞİN NE? NEREYE GİDECEKSİN? HAYATIN ANLAMI NEDİR?

—   Felsefe tarihi bu soruların cevabını arama tarihidir. Bu çetin soruların hakiki cevabını peygamberimize kim nasıl öğretti? Allah cc vahiy yoluyla yani Kuranla...

Peygamberimiz işe nerden nasıl başladı?

—  İnsanların bakış açısını değiştirmekle ilk inen Kur’an  ayeti  YARATAN RABBİNİN ADIYLA OKU( kainat kitabına  Allahın adıyla bak)

—  TERBİYENİN AMACI NEDİR?

—   Hakikatı tahsil uhuvveti tesis ederek İnsandaki kötü ahlakları huyları kaldırıp iyilerini yerleştirmedir-Kötü huyları iyi huyla değiştirme..(YUNUS- girdim ilim meclisine, eyledim kıldım talep, dediler ilim geride, illa edep illa edep.)

—    DİYELİMKİ DEĞİŞTİRDİK KARŞILINDA NE KAZANACAĞIZ?

—         Yeryüzünde barışın ve kardeşliğin egemen olmasını sağlayarak  İki dünya mutluluğunu kazanacağız..

—  Peygamberimiz cahiliye toplumundaki bunca kötü ahlakı kısa zamanda nasıl değiştirdi? Nasıl bir eğitim metodu uyguladı?

—  (Michael Hart (Cornell Üniversitesi'nde Edebiyatçı) Hart, Dünyanın en etkili yüz insanını yazar. Birinci sıraya Hz. Peygamber'i (s.a.v.) koyar. Knematirul: Ben haykırıyorum. Hz. Muhammed hiç kimseyle kıyaslanamayacak kadar büyük bir devrimcidir-reformisttir.)

—  1)     Allahın yardımıyla ve ona dayanarak..  "feiza azemte fil emri fetevekkel alellah«

—  2)     Davasındaki samimiyetine insanları ikna ederek: bir elime güneşi bir elime ayı... eminliği..

—  3) Tutarlı olması: kendi yapmadığı şeyi başkasından istememesi "lime tegulune mala tefalun« Öğretmen için;Sigara-yalan

—  4)     Beklentisiz olmak:  "ben sizden bir ücret istemiyorum benim ücretim Allaha aittir"  "sizden bir şey istemeyen hidayet rehberlerine uyun«

—  5)     Adanmışlık  ve çalışma: "felealleke bahiun nefseke ala asarihim in lem yu'minu bihezel hadisi eseven" şimdi sen bu söze inanmıyorlar diye kendini onların arkalarından helak mı edeceksin..merhamet edinki göktekilerde size merhamet etsin«

—  6)     İstişare : onların işleri aralarında istişare (danışarak) ortak akılladır"  "bir iş yapacağın zaman onlarla istişare et"

—  7)     Tedricilik : kolaydan zora doğru derecelendirme iman, namaz, oruç,zekat,cihat...

—  8)     Temsil yöntemi: anlatacağı meseleyi örneklendirerek verme. Nedersiniz sizden birinin kapısının önünden bir nehir geçse günde beş kere ondan yıkansanız kirden sizde eser kalırmı? Hayır dediler namazda böyledir..

—  9)Uygulamalı eğitim yaşayarak yaparak öğretme: inen kuran ayetlerini en önce kendinde tatbik etmesi yaşayarak yaparak öğretmesi. "lime tegulune mala tefalun"Hz Ömer bir hadis duyduğu zaman ilk kendi emredileni yapar daha sonra insanlara yapması konusunda emrederdi.

—  HZ MUHAMMED’İN EĞİTİM METODLARINA BİR KAÇ ÖRNEK

           Eğitimde örneklendirme ve model olma

—  Asr-ı Saâdet:

—  Peygamber Efendimiz sahabe-i kirama anlatmış olduğu her olayı, her bilgiyi uygulamalı olarak göstermiş ve hayatının her aşamasında bizzat kendisi de numune olmuştur. Ebû Hureyre (ra)'den rivayetle Resûlullah (s.a.v) "Ne dersiniz? Sizden birinin kapısı önünde bir ırmak bulunur da o kimse o ırmakta günde beş defa yıkansa, o adamda kir kalır mı?" Bu soru karşısında Sahabe-i Kirâm: "Hayır üzerinde kirden bir şey kalmaz." diye cevap verdiler. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.v): "İşte beş vakit namaz da böyledir. Yüce Allah (beş vakit) namaz sayesinde günahları silip temizler." buyurmuştur.

—  Günümüz(Yaparak yaşayarak öğrenme): Günümüz eğitim anlayışında öğretmen sürekli olarak bilgileri anlatan bir kişi olmaktan ziyade, uygulamalı olarak anlatmış olduğu bilgileri tatbik etme ve tepeden tırnağa örnek teşkil etmesinin daha faydalı olacağı kabul edilmektedir. Bunun öğrenci üzerinde daha tesirli olduğu ispatlanmış bir gerçektir.

—  Merhamet eğitimi

—  Asr-ı Saâdet: Peygamber Efendimiz bir hadisi şerifinde : "Ben sizin aranızda tıpkı kırda ateşin başında oturup da hayvanların, kelebeklerin, kuşların, cümle mahlûkatın, o ateşe düşmesini önlemeye çalışan adama benzerim. Ben o ışığın cazibesine kapılan, fakat yanacağını bilmeyen o hayvanları ve yaratıkları ateşten korumak için çalışıyorum." (Buhari) buyurmaktadır.

—  Günümüz: Günümüz eğitim bilimlerinin verilerine göre, eğitim sırasında şefkatle, merhametle muhataba yaklaşım, eğiticiye de öğrenciye de rahatlık kazandırır ve mutlu edici bir disiplin oluşturur. Baskı, dayak, şiddet, korkutma gibi cezalandırıcı davranışlarla ise, sevgi ve güven ortamı zedelenir veya yok olabilir.